Wojsko II Rzeczypospolitej

W książce omówione zostały dzieje bojowe i organizacyjne Wojska Polskiego w latach 1918-1939. Przedmiotem uwagi autora są między innymi korpusy oficerski i podoficerski, system kształcenia, szkolenia, wychowania i propagandy stosowanej wobec wojskowych i cywilów, struktura poszczególnych broni i służb, ich wyposażenie w broń i sprzęt, przemysł zbrojeniowy i system zaopatrzenia wojska, system mobilizacji, doktryna wojenna, plany wojny i plany mobilizacyjne, pozycja społeczna i materialne uposażenie wojskowych a szczególnie oficerów, udział Wojska Polskiego w walce o granice i niepodległość państwa w latach 1918-1920, rola Józefa Piłsudskiego w kształtowaniu oblicza i roli Wojska Polskiego, a także rola i pozycja Wojska Polskiego w systemie politycznym Polski, wreszcie wojskowy wymiar polityki zagranicznej Polski. Rozważania kończą się na dniu wybuchu II wojny światowej, nie obejmując wojny obronnej ‘39 roku. Nie ma też w książce mowy o wywiadzie wojskowym.

Pozycja jest bardzo rzetelna, obfituje w zawsze osadzaną precyzyjnie w czasie faktografię, nie stroni od wniosków - acz zawsze o charakterze fachowym, nie polityczno-ideologicznym. Do słabości należałoby z pewnością zaliczyć niewyodrębnienie podrozdziałów, pomimo że struktura poprowadzonej narracji w zasadzie sama to narzuca. Inną słabością jest stosowanie przez autora nie zawsze rozwijanych przez niego skrótów. Redaktorzy tomu niewiele tu pomogli, bo w dodanych przez siebie przypisach rozwinęli tylko niektóre skróty, i to raczej przypadkowe a często wręcz te najbardziej oczywiste (np. COP). Przyczepić się też można do odmiany przez autora niektórych rzeczowników i liczebników, szczególnie gdy wymienia jednostki wojskowe rozmaitego szczebla lub podaje ich liczebność. Wszystkie te drobne wady nie umniejszają jednak zasadniczo bardzo dużej wartości tej godnej polecenia książki i nie powinny zniechęcać do jej lektury.

Warto jeszcze wspomnieć, że z pracy wyłania się raczej niekorzystny obraz Józefa Piłsudskiego. Bodaj najważniejszy z ojców polskiej niepodległości był równocześnie winny rażącym zaniechaniom i zapóźnieniu Wojska Polskiego w ówczesnym układzie geostrategicznym. Piłsudski paraliżował prace nad doktryną wojenną, planem wojny, planem mobilizacyjnym, rozbudową lotnictwa, marynarki wojennej, wojsk pancernych, a nawet wojsk łączności. Był przeciwny motoryzacji Wojska Polskiego i zwiększeniu siły ognia kawalerii. Strategią miał ambicję zajmować się osobiście, marginalizując znaczenie Sztabu Generalnego i hamując obieg informacji wśród oficerów sztabowych. Zupełnie lekceważył zagrożenie niemieckie, skupiając całość polskiej polityki bezpieczeństwa na kierunku wschodnim. Jego wyobrażenie na temat przyszłej wojny bazowało na doświadczeniach wojny polsko-rosyjskiej 1919-1920 i rozmijało się ze współczesnymi jego rządom trendami w wojskowości i myśli strategicznej. Na plus Piłsudskiemu należałoby zaś na pewno policzyć zwycięstwo w wojnie z Rosją, zajęcie Wileńszczyzny, oraz uniezależnienie po zamachu majowym polskiej wojskowości od wcześniejszego de facto protektoratu Francji.

W książce omówione zostały dzieje bojowe i organizacyjne Wojska Polskiego w latach 1918-1939. Przedmiotem uwagi autora są między innymi korpusy oficerski i podoficerski, system kształcenia, szkolenia, wychowania i propagandy stosowanej wobec wojskowych i cywilów, struktura poszczególnych broni i służb, ich wyposażenie w broń i sprzęt, przemysł zbrojeniowy i system...