Mikołaj Grynberg

Tu była cisza, las i spokój. Istna sielanka, która przerwana została w 2021 roku. To wtedy niczym niezmącony spokój przerwał odgłos helikopterów i poruszenie strażników. Wtedy jeszcze nikt nie wiedział, w najgorszych snach nie przypuszczał, że ich idylla na zawsze zostanie zburzona. W ich świat wedrze się cierpienie, bezradność i chaos. Pozostawiając pytania bez odpowiedzi i morze łez. Mikołaj Grynberg nie raz pokazał, że nie ucieka od trudnych tematów. Z niebywałą empatią i zrozumieniem pokazuje odbiorcom zupełnie inny obraz i perspektywę. Tym razem przenosi czytelnika w sam środek konfliktu na polsko-białoruskiej granicy. Pyta uchodźców, przepytuje strażników i oddaje głos, tym, którzy nie bali się pomóc potrzebującym. Autor opisał sprawę w bardzo prosty sposób. Nie starał się przedstawić drugiej strony. Co prawda znajdziemy dwa wywiady ze SG, ale mają one zupełnie inną narrację. Krótkie pytania, wręcz atakujące i przesłuchujące. Czytając je, czułam się bardzo niekomfortowo. Nie dziwie się, że strażnicy nie chcieli odpowiadać na pytania, które przepełnione były nienawiścią i zadawane były pod z góry ustaloną tezę. Zupełnie inny przebieg miały wywiady z osobami udzielającymi pomocy uchodźcom. Nie brakowało w nich zrozumienia i pewnego rodzaju ciepła. Jednak dla mnie zabrakło wstępu, nakreślenia w kilku zdaniach kim była dana osoba. Ani ja, ani czytelnicy nie mają obowiązku znać ratowników, aktywistów, czy wojewody. Dopiero w czasie rozmowy wychodzi, czasem zupełnie przypadkiem, kim dana osoba była. Zabrakło mi również głosu mieszkańców, którzy mieli zupełnie inne zdania na temat konfliktu. Jakiegoś głosu krytycznego w tej sprawie. Mam niestety poczucie i piszę to z bólem serce, że książka jest jednokierunkowa. Nie porusza wielu wątków i aspektów. Ma jedną z góry nakreśloną narrację i tego należy się trzymać. Dzięki takim zabiegom kolejne wywiady są tylko kolejnymi wywiadami, które po czasie zlewają się w jedną całość. "Jezus umarł w Polsce" to pozycja, która prowokuje, ale czy coś nowego wnosi? Na to pytanie każdy z nas musi odpowiedzieć sobie sam.