Najnowsze artykuły
Popularne wyszukiwania
Polecamy
Józef Lompa
Źródło: http://info-poster.eu/portrety-wielkich-slazakow-5-jozef-lompa-krzewiciel-kultury-slaskiej/
4
8,7/10
Urodzony: 29.06.1797Zmarły: 29.03.1863
Jego nazwiskiem nazwano wiele ulic, jest patronem kilku szkół. Do dziś uważa się go jednego z najważniejszych krzewicieli kultury śląskiej. Tworzył podręczniki, śpiewniki, pisał o historii, przysłowiach i powiedzeniach. Większość badaczy i historyków nie bez powodu twierdzi, że Józef Lompa jest jednym z prekursorów odrodzenia narodowego na Górnym Śląsku.
Józef Piotr Lompa przyszedł na świat 29 czerwca 1797 roku w Oleśnie. Jego ojciec był krawcem. Edukację rozpoczął w wieku sześciu lat. Uczęszczał wtedy do Katolickiej Szkoły Ludowej w rodzinnym mieście. Za namową ojca, który chciał, by młody Józef w przyszłości został księdzem, naukę kontynuował w gimnazjum ojców Pijarów w Wieluniu. W tym czasie pracował także jako organista – od dziecka był bardzo muzykalny (śpiewał nawet w chórze). Niedługo jednak uciekł ze szkoły. W 1815 wstąpił do Seminarium nauczycielskiego we Wrocławiu.
W wieku 21 lat ożenił się z Marią Bensiówną. Młoda para zamieszkała w Lublińcu. Po roku Lompa wraz z żoną przeprowadzili się do Lubszy. Po zmianie miejsca zamieszkania Józef zaangażował się w działalność na rzecz stworzenia szkoły podstawowej, w której sam uczył 250 dzieci (w tym czasie wychowywał także sześcioro własnych). Choć sama szkoła została przeniesiona w inne miejsce, budynek możemy oglądać do dzisiaj. Niedaleko podstawówki Lompa założył ogród botaniczny, w którym posadził kilkaset odmian drzew owocowych i innych roślin – przy każdym gatunku znajdowała się tabliczka z nazwą. Kupił także nowy zegar na wieżę kościelną i pomógł w sprowadzeniu nowych organów.
W 1836 zmarła Maria. Po raz kolejny Józef ożenił się rok później. Z drugą żoną, Weroniką Kostorz, również miał sześcioro dzieci.
Lompa należał do wielu grup naukowych i towarzystw rolniczych. Założył Towarzystwo Pracujących dla Oświaty Ludu Śląskiego, w ramach którego w kilku śląskich miastach powstały czytelnie. Współpracował między innymi z „Tygodnikiem Polskim dla Włościan”, „Szkołą polską” oraz „Dziennikiem Górnośląskim”.
Sytuacja Józefa zmieniła się w 1850 roku, kiedy to jego przeciwnicy oskarżyli go o pijaństwo i buntowanie chłopów. Został zawieszony w obowiązkach nauczyciela. Niewiele później przeniósł się do Woźnik, gdzie zmarł 29 marca 1863.
Wśród najważniejszych dzieł Lompy warto wymienić „Pielgrzyma w Lubopolu”, „Historyę o Gryzeldzie i margrabi Walterze”, „Kwiaty moralne zbierane na Górze Świętej Anny w Górnym Szląsku, wydawające najprzyjemniejszą wonność i posiłek dla dusz pobożnych chrześciańskich: bukiet pierwszy”.
Lompa jest także autorem pierwszego podręcznika o historii Śląska w języku polskim – „Krótkiego wyobrażenia historyi Szląska” (1821) oraz pierwszego zbioru śląskich pieśni religijnych.
Mimo że interpretatorzy wskazują na toporność i prostotę stylu pisarza, zaznaczają, że w żadnym przypadku nie przekładają się one na treść i wymowę utworów. Zwracają także uwagę na fakt, że wartości, które propaguje są szczególne bliskie ludowi, dlatego Lompa przez wielu uważany jest za kogoś w rodzaju duchowego przywódcy Ślązaków.
Obecnie przez województwa śląskie i opolskie biegnie Szlak Józefa Lompy. Droga prowadzi przez miejscowości, w których działał (między innymi Woźniki, Lubszę oraz Olesno).
Na koniec cytat z jednej z książek. Oto jak Wielki Ślązak pisał o Katowicach na dziesięć lat przed uzyskaniem przez nie praw miejskich:
„Miejsce to nosi nazwę wsi, ale [...] pożycie tutejsze ma barwę wielkiego miasta [...] Katowice będą wzrastać jako miasto amerykańskie [...] Już dziś zasługują [...] na miano miasta i mają ku temu warunki, różniąc się mało od innych miejsc miastami zwanych”.
Józef Piotr Lompa przyszedł na świat 29 czerwca 1797 roku w Oleśnie. Jego ojciec był krawcem. Edukację rozpoczął w wieku sześciu lat. Uczęszczał wtedy do Katolickiej Szkoły Ludowej w rodzinnym mieście. Za namową ojca, który chciał, by młody Józef w przyszłości został księdzem, naukę kontynuował w gimnazjum ojców Pijarów w Wieluniu. W tym czasie pracował także jako organista – od dziecka był bardzo muzykalny (śpiewał nawet w chórze). Niedługo jednak uciekł ze szkoły. W 1815 wstąpił do Seminarium nauczycielskiego we Wrocławiu.
W wieku 21 lat ożenił się z Marią Bensiówną. Młoda para zamieszkała w Lublińcu. Po roku Lompa wraz z żoną przeprowadzili się do Lubszy. Po zmianie miejsca zamieszkania Józef zaangażował się w działalność na rzecz stworzenia szkoły podstawowej, w której sam uczył 250 dzieci (w tym czasie wychowywał także sześcioro własnych). Choć sama szkoła została przeniesiona w inne miejsce, budynek możemy oglądać do dzisiaj. Niedaleko podstawówki Lompa założył ogród botaniczny, w którym posadził kilkaset odmian drzew owocowych i innych roślin – przy każdym gatunku znajdowała się tabliczka z nazwą. Kupił także nowy zegar na wieżę kościelną i pomógł w sprowadzeniu nowych organów.
W 1836 zmarła Maria. Po raz kolejny Józef ożenił się rok później. Z drugą żoną, Weroniką Kostorz, również miał sześcioro dzieci.
Lompa należał do wielu grup naukowych i towarzystw rolniczych. Założył Towarzystwo Pracujących dla Oświaty Ludu Śląskiego, w ramach którego w kilku śląskich miastach powstały czytelnie. Współpracował między innymi z „Tygodnikiem Polskim dla Włościan”, „Szkołą polską” oraz „Dziennikiem Górnośląskim”.
Sytuacja Józefa zmieniła się w 1850 roku, kiedy to jego przeciwnicy oskarżyli go o pijaństwo i buntowanie chłopów. Został zawieszony w obowiązkach nauczyciela. Niewiele później przeniósł się do Woźnik, gdzie zmarł 29 marca 1863.
Wśród najważniejszych dzieł Lompy warto wymienić „Pielgrzyma w Lubopolu”, „Historyę o Gryzeldzie i margrabi Walterze”, „Kwiaty moralne zbierane na Górze Świętej Anny w Górnym Szląsku, wydawające najprzyjemniejszą wonność i posiłek dla dusz pobożnych chrześciańskich: bukiet pierwszy”.
Lompa jest także autorem pierwszego podręcznika o historii Śląska w języku polskim – „Krótkiego wyobrażenia historyi Szląska” (1821) oraz pierwszego zbioru śląskich pieśni religijnych.
Mimo że interpretatorzy wskazują na toporność i prostotę stylu pisarza, zaznaczają, że w żadnym przypadku nie przekładają się one na treść i wymowę utworów. Zwracają także uwagę na fakt, że wartości, które propaguje są szczególne bliskie ludowi, dlatego Lompa przez wielu uważany jest za kogoś w rodzaju duchowego przywódcy Ślązaków.
Obecnie przez województwa śląskie i opolskie biegnie Szlak Józefa Lompy. Droga prowadzi przez miejscowości, w których działał (między innymi Woźniki, Lubszę oraz Olesno).
Na koniec cytat z jednej z książek. Oto jak Wielki Ślązak pisał o Katowicach na dziesięć lat przed uzyskaniem przez nie praw miejskich:
„Miejsce to nosi nazwę wsi, ale [...] pożycie tutejsze ma barwę wielkiego miasta [...] Katowice będą wzrastać jako miasto amerykańskie [...] Już dziś zasługują [...] na miano miasta i mają ku temu warunki, różniąc się mało od innych miejsc miastami zwanych”.
8,7/10średnia ocena książek autora
28 przeczytało książki autora
26 chce przeczytać książki autora
2fanów autora
Zostań fanem autoraSprawdź, czy Twoi znajomi też czytają książki autora - dołącz do nas
Książki i czasopisma
- Wszystkie
- Książki
- Czasopisma
Najnowsze opinie o książkach autora
Kowal i diabeł. Bajki Józef Lompa
9,4
Zapraszam do lektury książki „Kowal i diabeł” od Wydawnictwa Ursines. To wybór bajek śląskiego pisarza Józefa Lompy (1797-1863) w nowej, pięknej szacie graficznej z kolorowymi ilustracjami dla dzieci i młodzieży. Wydanie książki wpisuje się w 225 rocznicę urodzin Józefa Lompy, która przypada w 2022 r. Bajki napisane przez Lompę nie były od dawna wznawiane, tym bardziej więc warto zapoznać się z tą książką. Tom zawiera bajki: "Kowal i diabeł", "Nurek" oraz „Zwycięzca na turnieju”. Wspaniałe ilustracje wykonała artystka Jolanta Różacka - absolwentka ASP we Wrocławiu. Lompa był znany jako górnośląski działacz, nauczyciel, pisarz, etnograf, prekursor polskiego odrodzenia narodowego, autor licznych podręczników szkolnych. Jego utwory literackie przedstawiają świat, gdzie obecna jest fantazja i sprawiedliwość ludowych prawd, a mądrość ludu, z której czerpał, jest tutaj bardzo widoczna. W bajkach przenosimy się na górnośląską XVIII-wieczną wieś, gdzie występuje fantastyczny świat zwierząt i rzeczy oraz diabeł jako siła sprawcza złych uczynków, pojawia się też dowcip ludowy oraz motywy charakterystyczne dla regionu. Recenzja na blogu: https://mamaizabawa.blogspot.com/2022/04/kowal-i-diabe.html
Kowal i diabeł. Bajki Józef Lompa
9,4
Ludzie od wieków, z pokolenia na pokolenie przekazują sobie wiedzę o tym, co w życiu najcenniejsze. W tym zbiorze znajdziecie śląskie opowieści, okraszone fantastyką, dowcipem i złem, które musi zostać ukarane. Baśnie rodzą we mnie wspomnienia dzieciństwa. To był piękny czas, w którym prym wiodły baśnie braci Grimm. Uwielbiałem ich słuchać i lubię do nich wracać. Cieszę się bardzo, że teraz możemy poznać bajki i podania Józefa Lompy. Ich wartość i przesłanie nigdy nie stracą na wartości. Warto sięgnąć po tę książkę z dziećmi i zasmakować w twórczości tego pisarza.